Stori Catherine

Roedd bywyd cartref yn anodd wrth i mi dyfu i fyny – dw i ddim yn gor-ddweud. ‘Teulu’ i mi oedd fy chwaer a’m brawd, tair blynedd yn hŷn a blwyddyn yn iau na fi, a mam. Roedd fy nhad o gwmpas hefyd, ond doedd ein perthynas gydag e ddim yn dda. Roedd ganddo broblem alcohol, ac roedd yn aml yn troi’n dreisgar at ein mam. Peth erchyll i unrhyw un ei weld, heb sôn am blentyn. Roedd yn ein dychryn am ein bywydau.

Ond newidiodd pethau pan o’n i’n ddeg oed.

Rwy’n dal i gofio y diwrnod - roedden ni tu allan yn chwarae pan gyrhaeddodd mam adre mewn car gyda dyn oedden ni erioed wedi'i weld o'r blaen. Roedd yn weithiwr cymdeithasol.

Dywedodd mam ein bod yn “mynd i rywle”, a dyma ni’n mynd i mewn i'r car. Aethpwyd â ni i gwrdd â phobl y bydden ni’n dod i’w hadnabod fel Anti Janet ac Wncwl Bob. Doedd mam ddim yn aros gyda ni – roedd wedi penderfynu y bydden ni’n cael ein rhoi mewn gofal maeth dros dro. Roedd wedi cynllunio'r diwrnod hwn yn fanwl iawn - roedd wedi dewis gadael ein tad, cael lle iddi ei hun dros dro, a gwneud yn siŵr ein bod ni’n saff nes y gallen ni gael ein haduno'n barhaol heb dad o gwmpas. Roedden ni’n drist, ond roedd mam yn dawel ei meddwl, ac roedd hynny'n gysur mawr i ni.

Pan gyrhaeddon ni dŷ Bob a Janet gyntaf, ro’n i'n ansicr 24 awr y dydd. Ond yn fuan iawn dechreuais sylweddoli nad oedd y sefyllfa yr oedden ni wedi dod ohoni yn un normal. Dechreuodd yr ofn ddiflannu. Dim mwy o wlychu'r gwely – roedd y tŷ yn teimlo mor heddychlon. Doedd Ewythr Bob ddim yn dreisgar o gwbl – i ddweud y gwir, fe newidiodd o fy syniad a’m profiad o beth ddylai tad go iawn fod. Roedd yn ddyn mor addfwyn.

Rwy'n cofio un tro pan dorrais y sedd ar fy meic. Ddwedais i ddim wrth neb am fy mod yn ofni’r ymateb fyddwn i’n ei wynebu. Ond pan ddois rownd i ddweud wrthyn nhw, y cwbl ges i oedd cysur a chefnogaeth. Dechreuais sylweddoli fy mod yn saff.

Byddai mam yn dod i ymweld â ni o bryd i’w gilydd. Roedden ni wrth ein bodd yn ei gweld, a byddai pawb yn torri calon pan fyddai hi'n gadael. Dim ond ar ôl i mi dyfu i fyny a chael plant fy hun y deallais pa mor anodd oedd hi i mam ein rhoi mewn gofal, cael ein gweld ond yn achlysurol, a ffarwelio mor aml.

Ar ôl peth amser, roedd mam yn barod i ni symud i mewn i'w thŷ cyngor newydd. Roedd gadael Anti Jane ac Wncwl Bob yn codi teimladau cymysg; roedden ni wedi bod yn gymaint rhan o’u teulu, ac roedden nhw wedi’n cadw ni’n saff ac wedi gwneud i ni deimlo mor sbesial, ond ar yr un pryd roedden ni mor hapus o gael bod gyda mam eto, a buon ni’n byw gyda hi yn ein tŷ newydd am weddill o ein plentyndod.

Roedd y cyfnod hwnnw o ’mywyd yn anodd. Ddylai o ddim bod wedi digwydd o gwbl; ddylai ’run plentyn gael ei gam-drin yn ei gartref ei hun, na chael ei wahanu oddi wrth y bobl, y pethau a'r lleoedd mae'n eu caru. Ond wrth edrych yn ôl, gallaf feddwl am ddau beth pwysig wnaeth i bethau deimlo mor ‘iawn’ ag y gallent fod. Y peth cyntaf oedd y cariad a ddangosodd Anti Janet ac Wncwl Bob atom, yn ein croesawu i’w teulu fel petaen ni eu plant eu hunain, gan gynnig sefydlogrwydd, teimlad o fod yn saff a gofal. A'r ail beth oedd, pan gawson ni ein maethu, cawson ni groeso gyda'n gilydd fel grŵp o frodyr a chwiorydd. Roedd fy chwaer a’m brawd mor bwysig i mi – ro’n i’n teimlo mai nhw oedd yr unig deulu oedd gen i ar ôl. Byddai ein gwahanu ni ond wedi gwneud pethau'n anoddach, gan ychwanegu mwy o golled a phoen at sefyllfa a oedd eisoes yn anodd. Mae'n anodd dychmygu beth allai fod wedi digwydd i ni; gallai pethau fod wedi troi allan yn wahanol iawn.

Dw i’n gwybod fod yna frodyr a chwiorydd mewn gofal heddiw sy’n gorfod cael eu gwahanu oherwydd nad oes gofalwyr maeth all eu cymryd gyda’i gilydd. Felly dw i eisiau gofyn y cwestiwn yma i chi - allech chi fod yn Wncwl Bob neu'n Anti Janet i grŵp o frodyr a chwiorydd sydd wir angen aros gyda'i gilydd, ac sydd angen y sefydlogrwydd a'r cariad y gallech chi ei gynnig iddyn nhw? Allech chi faethu grwp o blant o’r un teulu?

O ia! Un gair olaf am Wncwl Bob ac Anti Janet - flynyddoedd ar ôl i ni symud i mewn i'n cartref newydd, roeddwn i mewn ffair leol. Clywais lais, ac ro’n i’n ei nabod ar unwaith. Dywedais wrth mam , “Dw i’n clywed llais Anti Janet,” a wir i chi, hi oedd yna. Aethon ni yn ôl i'w thŷ lle gwelson ni Wncwl Bob hefyd. Roedd yn foment mor sbesial. Ces gyfle i ddiolch o galon iddyn nhw, a dweud mor bwysig oedd yr hyn wnaethon nhw, a’r hyn wnaeth mam, i newid cwrs ein bywydau – a hynny er gwell.